Walory turystyczne środowiska przyrodniczego gminy Włocławek Najważniejszymi elementami środowiska przyrodniczego decydującymi o atrakcyjności gminy Włocławek są rzeźba terenu, szata roślinna i wody powierzchniowe. Największym atutem jest położenie gminy wzdłuż rzeki Wisły w bezpośrednim sąsiedztwie Zalewu Włocławskiego (sztuczne jezioro o powierzchni 75 km kw., graniczące z gminą na odcinku ponad 20 km.) oraz liczne jeziora i duże powierzchnie leśne z rezerwatami przyrody. Rzeki przepływające przez teren gminy Włocławek:
- Wisła – gmina Włocławek graniczy z rzeką na odcinku 20 kilometrów
- Ruda – wypływa z mokradeł położonych na wschód od jeziora Wierzchoń. Całkowita długość rzeczki wynosi około 9 km. Ruda przepływa przez system jezior (Wierzchoń, Brzózka, Gościąż, Mielec). Uchodzi do Zbiornika Włocławskiego w rejonie wsi Dobiegniewo
- Zuzanka – rzeka wypływa z jeziora Telążna. Jest ciekiem o całkowitej długości około 6,7 km. Wpada do Kanału Głównego wybudowanego w latach 1963-1967.
- Struga Rybnicka – bierze swój początek z jezior Wójtowskich, przepływając kolejno przez jeziora Widoń, Wikaryjskie, Radyszyn, Łąkie i Rybnickie. Wpada do Kanału Głównego.
- Rakutówka – długość rzeki wynosi 37,4 km. Wpada do Lubieńki
- Lubieńka – przepływa przez obszar gminy Włocławek na odcinku około 15km. Rzeka jest największym dopływem Zgłowiączki
- Zgłowiączka – rzeka na niewielkim odcinku przepływa w północno – zachodniej części gminy Włocławek.
Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy Cały teren gminy Włocławek został włączony do Leśnego Kompleksu Promocyjnego “Lasy Gostynińsko-Włocławskie” Aż 12.049 ha Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego utworzonego w 1979 r. znajduje się na terenach gminy Włocławek. W lasach GWPK dominują bory sosnowe i bory mieszane. W granicach parku występuje szacunkowo 800 gatunków roślin, z których około 50 objętych jest ochroną prawną. Wśród nich są: sasanka łąkowa, naparstnica zwyczajna, lilia złoto głów, storczyk szerokolistny i inne. Wśród fauny GWPK największą i najcenniejszą grupę stanowią ptaki, szczególnie gatunki wodno-błotne. Niektóre z ich umieszczono w “Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt”, są to: bocian czarny, derkacz, bąk, kulik wielki, żuraw, batalion, błotniak łąkowy i zbożowy oraz krwawodziób. Na terenie GWPK można spotkać około 60 gatunków ssaków, a wśród nich są: sarna, dzik, łoś, daniel, lis, borsuk, bóbr europejski, nietoperz, ryjówka aksamitna i malutka… Rezerwaty przyrody znajdujące się na terenie gminy Włocławek:
- “Gościąż” – rezerwat wodny o powierzchni 174,08 ha. Celem ochrony jest zachowanie systemu jeziora z unikatowym zapisem historii krajobrazu w postaci osadów jeziornych – mikrolamin (gytia siarczanowo-węglanowa) z okresu ok. 12 000 lat;
- “Wójtowski Grąd” rezerwat leśny (pow. 3,52 ha) – utworzony w 1987 r., chroniący grądy i bory mieszane na zboczu rynny Jeziora Wójtowskiego. Rosną tutaj 100-letnie lipy.
- “Dębice” – rezerwat biocenotyczny, leśny (pow. 41,92 ha) – utworzony w 1998 r., chroniący dobrze zachowane fitocenozy leśne (świetliste dąbrowy wraz z ich wilgotnymi podzespołami), zarostowe i łąkowe.
- “Jazy” – rezerwat faunistyczny o powierzchni 2,25 ha. Utworzony w 1963 r. Chronione są przede wszystkim kolonie czapli siwej. Rośnie tutaj starodrzew sosnowy.
Znakowane, piesze szlaki turystyczne PTTK przebiegające przez miejscowości gminy Włocławek:
- szlak żółty „Północny” nazywany również „Szlakiem głównym Kotliny Płockiej” (Włocławek – Jezioro Radyszyńskie – Telążna – Jazy – Nowy Duninów – Trzcianno – Krzywy Kołek – Łąck – Grabina – Jezioro Górskie i Jezioro Ciechomickie / łącznie 71 km),
- szlak czarny “Martyrologii” (Włocławek – Jezioro Czarne – Jewabna- Jezioro Wikaryjskie – Widoń –Grzmiąca – Warząchewka – Pińczata – Józefowo – Wieniec Zdrój – Włocławek/długość 35,4 km)
- szlak niebieski “Łącznikowy” (Kowal – Przyborowo – Kukawy – Wójtowskie – Mursk – Smólnik /długość 18 km)
Ścieżki dydaktyczne
- Smólnik – Kosinowo – Ruda – ścieżka przyrodniczo – leśna, Włocławek – Smólnik – opracowana w 2003 r. (organizatorzy ścieżki: Gostynińsko – Włocławski Park Krajobrazowy, Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej, Nadleśnictwo Włocławek i Zespół Szkół w Smólniku). Długość ścieżki – około 15 km (otulina Gostynińsko – Włocławskiego Parku Krajobrazowego), 8 przystanków.
- Szkolna ścieżka przyrodniczo – dydaktyczna Kosinowo – Ruda – Telążna Leśna. Opracowali: E. Jarębska, J. Wieczorek – Wileńska.
- Szkolna ścieżka dydaktyczno – przyrodnicza Szkoły Podstawowej w Modzerowie – „Modzerowo”, opracowana w 2005 – I. Kanarek, A. Kołodziej, E. Słabęcka, konsultacja A. Proszkiewicz. Długość ścieżki – około 3 km (bezpośrednie sąsiedztwo otuliny Gostynińsko – Włocławskiego Parku Krajobrazowego), 8 przystanków.
- Szkolna ścieżka przyrodniczo – ekologiczna „Warząchewka”, opracowana w 2005 r. przez Violettę Szymańską nauczycielkę Szkoły Podstawowej w Warząchewce. Długość ścieżki – około 3,5 km, 8 przystanków .
Tekst Jolanta Pijaczyńska
