MIEJSCA PAMIĘCI NARODOWEJ
I OBIEKTY GROBOWNICTWA WOJENNEGO
NA TERENIE GMINY WŁOCŁAWEK
Józefowo – Potok
W lesie w miejscu straceń zbudowany pomnik z dużych kamieni polnych. Na pomniku tablica pamiątkowa z marmuru, na której umieszczono napis: ”Tu zamordowani zostali przez oprawców hitlerowskich w dniu 7.12.1939 r. następujący patrioci z Brześcia Kujawskiego Posiadel Marcin lat 32, Rolirat Stanisław lat 27, Seńkowski Jan lat 29, Frątczak Jak Lat 26, Polak Józef lat 31, Piątkowski Władysław lat 27, Leszczyński Józef lat 21, Filimkowski Władysław lat 22, Kołtuński Józef lat 34, Kryczkowski Zygmunt lat 29, Cwikliński Antoni lat 29, Kruszczyński Józef lat 33, Pikułaj Jan lat 31, Dąbrowiecki Tadeusz lat 22, Korcz Henryk lat 26, Malinowski Jan lat 41, Jakubowicz Majer lat 30, Waroszewski Jan lat 28, Kuźmiński Józef lat 23 oraz inni”. 7 grudnia 1939 roku w lesie Józefowo zostali zamordowani przez hitlerowców mieszkańcy z Brześcia Kujawskiego, z których 21 zidentyfikowano. Po wyzwoleniu szczątki zwłok pomordowanych ekshumowano i pochowano na cmentarzu w Brześciu Kujawskim.
Kruszyn
Mogiła zbiorowa. Tablica z napisem: “Miejsce uświęcone męczeńską krwią Polaków 1939-1945″. Obok lewej strony płyty mogiła zbiorowa, na tablicy napis: ”ppor. Warmiński, plut. Krebs, sierż. Zatomski, Feldman i nieznani polegli na polu chwały”, z prawej strony płyty mogiła zbiorowa z tablicą, na tablicy napis: ”ppor. Warzmian, plut. Oleszczuk, kpr. Kuźma i nieznani polegli na polu chwały”. We wrześniu 1939 r. w czasie walk z wojskami niemieckimi polegli w rejonie Kruszyna żołnierze Wojska Polskiego, zostali pochowani na miejscowym cmentarzu. Obok zbiorowej mogiły żołnierzy pochowane zostały szczątki zwłok zamordowanych osób cywilnych przez hitlerowców, ekshumowanych z cmentarza w Michelinie.
Smólnik
Przed budynkiem Ośrodka Zdrowia w Smólniku znajduje się obelisk z kamienia narzutowego. Na tablicy umieszczonej na obelisku wykuty orzeł, poniżej napisy: ”Miejsce uświęcone krwią bohaterów, którzy oddali życie w walce z najeźdźcą hitlerowskim” – Na 1000 lecie tablicę ufundowało społeczeństwo Gromady Wistka Królewska. Obok obelisku płyta pamiątkowa z napisem: “Zamordowani przez hitlerowców w latach okupacji 1939-1945 mieszkańcy naszej gminy Wistka Królewska Obelisk ufundowany przez społeczeństwo gromady Wistka Królewska ku czci pomordowanych mieszkańców w latach 1939-1945″.
Telążna Leśna – Migdalszczyzna
W miejscu straceń sarkofag, na tablicy pamiątkowej napis: “W tym miejscu przed 20 laty dnia 6 stycznia 1945 r. z rąk gestapowców hitlerowskich żywcem spaleni zostali Stefan Migdalski lat 12 i dwóch partyzantów radzieckich o nieznanych nazwiskach – część ich pamięci”. W miesiącu styczniu 1945 r. w gospodarstwie Migdalskich położonym w lesie w Telążnej Leśnej zatrzymali się partyzanci. Za udzielenie pomocy i schronienia partyzantom małżonkowie Migdalscy zostali rozstrzelani przez gestapo dnia 6.I.1945 r., a ich 12 letni syn Stefan spłonął żywcem wraz z dwoma partyzantami rosyjskim o nieustalonych nazwiskach.
Jedwabna – Pińczata
W lesie, w miejscu egzekucji położono sarkofag z napisem: “Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność Ojczyzny”. Jesienią 1939 roku hitlerowcy zamordowali rozstrzeliwując w lesie Jedwabna osoby cywilne. Po wyzwoleniu w 1946 roku szczątki zwłok ekshumowano i pochowano na cmentarzu komunalnym we Włocławku.
Widuń
W miejscowości Widuń znajduje się obelisk z kamienia narzutowego położony przy trasie E-16 oraz dwa sarkofagi w pobliskim lesie. Na miejscach pamięci znajdują się tablice z napisem „Miejsce uświęcone krwią bohaterów, którzy oddali życie w walce z najeźdźcą hitlerowskim”. Na sarkofagu widnieje również napis „W hołdzie 230 zamordowanym w XX lecie wyzwolenia społeczeństwo miasta i powiatu Włocławek 20 stycznia 1965r. ZBoWiD”
Grzmiąca
W lesie w miejscowości Grzmiąca znajdują się cztery groby. Na wszystkich widnieje napis „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność Ojczyzny. Rozstrzelano tu mieszkańców Włocławka oraz okolic jesienią w 1939r”.
